Hipertansiyon ve Sağlık Üzerindeki Etkileri

Kalp, dakikada 60 ila 100 kez kasılarak gevşer ve bu esnada temiz kan damarlara pompalanır. Bu pompalanma sırasında oluşan basınca tansiyon denir. Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi'nden Kardiyoloji Uzmanı Dr. Nermina Alagiç, yetişkinlerde kan basıncının 140/90 mmHg üstüne çıkmasını hipertansiyon olarak tanımlamaktadır. Hipertansiyon, genellikle kronik bir rahatsızlık olarak gelişir ve baş ağrısı, burun kanaması, görme bozukluğu, kulaklarda dolgunluk hissi, nefes darlığı, yorgunluk, çarpıntı, mide bulantısı veya kusma gibi belirtilerle kendini gösterir.

Dünya genelinde, insanların yaklaşık %30-45'inin, yaş ilerledikçe daha fazla belirginleşen hipertansiyon sorunu yaşadığı belirtilmektedir. Hipertansiyon, "sessiz katil" olarak adlandırılmaktadır çünkü sıkça semptom göstermez. Bu nedenle, hastalığın zamanında fark edilip tedaviye başlanması oldukça önemlidir. Dr. Alagiç, hipertansiyonun böbrek sorunları, uyku apnesi, steroid ilaç kullanımı, tiroit gibi hormonal rahatsızlıklar ve obezite ile yakından ilişkili olduğunu vurgulamaktadır. Örneğin, kişinin ideal kilosunun %20’sinin üzerine çıktığında yüksek tansiyon riskinin sekiz kat arttığı dikkat çekicidir.

Tedavi Edilmeyen Hipertansiyonun Riskleri

Sürekli yüksek kan basıncına maruz kalan vücut, bu duruma adapte olmak için damar ve organlarda yapısal ve fonksiyonel değişiklikler meydana getirir. Dr. Alagiç, bu değişikliklerin kalıcı ve ölümcül sağlık problemlerine yol açabileceğini belirtmektedir. Küçük belirtilerin göz ardı edilmesi, durumun tehlikeli bir noktaya ulaşmasına sebep olabilir. Hipertansiyon, kalp, beyin, göz, böbrek ve damarlar gibi hayati organlara direkt zarar verdiği için ciddiye alınması gereken bir hastalıktır. Hipertansiyonun sebep olduğu kalp krizi, kalp yetmezliği, felç, beyin kanaması ve böbrek yetmezliği gibi sağlık problemlerinin tedavisinin gecikmesi, geri dönülemez hasar riskini artırır.

Felç ve Hipertansiyon İlişkisi

Sağlık merkezlerine felç şikayetiyle başvuran hastaların %60'ında hipertansiyon tespit edilmiştir. Yüksek tansiyon, dünyanın en yaygın üçüncü ölüm sebebi olan felç riskini iki kat artırmaktadır. Dr. Alagiç, bu tehlikeli tansiyon dengesizliğinin organ veya hormon kaynaklı hastalıklara bağlı olabileceği gibi; hareketsizlik, aşırı kilo ve kontrolsüz tuz tüketimi gibi sağlıksız yaşam alışkanlıklarından da kaynaklanabileceğini ifade etmektedir. Tansiyonun etkisini gözler önüne seren araştırmalar, büyük kan basıncının düşürülmesinin genel ölümde %10-15, inme riskinde %30, kalp damar hastalıklarında %20, kalp yetmezliğinde ise %40 oranında düşüş sağladığını ortaya koymuştur.

Doktor Muayenesindeki Yanılgılar

Hipertansiyon hastalarının, teşhis konduktan sonraki ilk yılda %11-15'inin doktor ziyaretlerine gelmediği ve ilaç kullanımını bıraktığı belirtilmiştir. Oysa, hipertansiyon hastalarının düzenli olarak izlenmesi son derece önemlidir. Boşanma, kayıp, iş stresi gibi yaşamı etkileyen koşullar kan basıncını da etkileyebilir. Bu nedenle, hastanın günlük yaşamındaki tansiyon değerleri, hastane veya doktor ortamındaki kaygıdan etkilenerek yükselebilir. Bu durum "beyaz önlük tansiyonu" olarak adlandırılmaktadır. Tansiyon ölçümünü izlemek için tansiyon holter adı verilen uzun süreli değer ölçüm aletleri kullanılması önerilmektedir.

Hipertansiyonla Mücadelede Dikkat Edilmesi Gereken Faktörler

Dr. Nermina Alagiç, hipertansiyona karşı dikkat edilmesi gereken yedi kritik faktörü sıralamaktadır:

1. Hipertansiyonun ciddi bir hastalık olduğunu kabul etmek ve sağlık merkezine başvurmak ilk ve en önemli adımdır.
2. İdeal kilonuzu korumak, vücut kitle indeksinizin 20-25 kg/m² olmasına dikkat etmelisiniz.
3. Her gün en az 30 dakika düzenli egzersiz yapmaya özen gösterin. Egzersiz seçenekleri arasında koşu, yürüyüş, yüzme veya jogging yer alabilir.
4. Beslenme planınızda sebze ve meyve tüketimini artırmak, Akdeniz diyetini uygulamak sağlıklı bir tercih olacaktır.
5. Tuzun içindeki sodyum tansiyonu yükseltici özelliğe sahip olduğundan günlük tuz tüketimini 5 gramın altında tutun.
6. Tütün ürünleri kullanan bireylerde günlük kan basıncı daha yüksek olduğundan, sağlığınızı korumak adına tütün mamullerinden uzak durmanız önerilir.
7. Hipertansiyon ilaçları kullanıyorsanız, tansiyonunuz normale dönse bile doktorunuza danışmadan ilaç tedavinizi kesmeyin.