Üsküdar Üniversitesi NPÝSTANBUL Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Günay Hajiyeva, seks bağımlılığının biyolojik ve psikolojik nedenleri ile etkileri hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Seks bağımlılığı, tıpkı diğer bağımlılıklar gibi, hem biyolojik hem de psikolojik faktörlerin etkileşimiyle ortaya çıkan multifaktöriyel bir süreç olarak değerlendirilmektedir.

Seks Bağımlılığı ve Dopamin Nörotransmiteri

Dr. Hajiyeva, seks bağımlılığının dopamin nörotransmiteri ile ilişkili olduğunu belirterek, "Birey, dopamin aracılığıyla haz, zevk ve tatmin duygusunu yaşadıktan sonra, her defasında bu tatminin şiddetini ve haz derecesini artırma eğiliminde olur." dedi. Dopamin salınımı belli bir süre sonra tolerans gelişimine neden olur ve dopamin reseptörlerinde "down regülasyonu" gerçekleşir. Yani, aynı cinsel aktiviteler dopamin salınımına yol açsa da, reseptörlerin duyarlılığı azaldığı için kişi eskisi kadar zevk alamaz. Bu da bireyin farklı cinsel fanteziler peşinde koşmasına ve yeni dürtüler geliştirmesine neden olur. Bu süreç, diğer bağımlılık türlerinde de gözlenen tipik bir tolerans gelişimini yansıtmaktadır.

Prefrontal Korteksin Rolü

Dr. Hajiyeva, kompulsif cinsel davranış sergileyen bireylerde EEG'lerinde belirgin değişiklikler olduğunu belirterek, beyindeki fren mekanizmasının prefrontal kortekste yer aldığını vurguladı. Bu bölgenin, dürtüleri, davranışları ve kompulsif eğilimleri kontrol eden bir yapı olduğunu ifade eden Hajiyeva, "Prefrontal korteksin gelişimi 20-25 yaşlarına kadar devam eder. Bu nedenle, seks bağımlılığı ve riskli davranışlar özellikle genç yaşlarda daha sık görülür." dedi. Zamanla prefrontal korteksin gelişimi tamamlandıkça, fren mekanizması devreye girer ve süreç daha kontrol edilebilir hale gelir.

Psikolojik Etkenlerin Önemi

Hajiyeva, biyolojik faktörlerin önemine dikkat çekerken, psikolojik etkenlerin de göz ardı edilmemesi gerektiğini belirtti. Çocukluk döneminde yaşanan travmalar, akran zorbalığı ve aile içi baskı gibi faktörlerin, bu tür patolojilerin gelişmesinde tetikleyici olabileceğini ifade etti. Bireyin bu duygusal boşluğu doldurmak için ani ve hızlı bir şekilde haz arayışına girebileceğini, bunun da cinsel bağımlılık olarak kendini gösterebileceğini açıkladı.

Sosyal ve Psikolojik Etkileri

Seks bağımlılığının sadece cinsel hayatı etkilemekle kalmadığını vurgulayan Hajiyeva, bu durumun bireylerin sosyal, fizyolojik, işlevsellik, romantik ilişkiler gibi tüm alanlarını olumsuz etkileyebileceğini söyledi. Bağımlılığın bireylerin zihinlerinde bastırmaları gereken bir dürtüyle birlikte ilerlediğini ifade eden Hajiyeva, "Bireylerin yüksek düzeyde kaygı ve endişeleri zamanla sosyal izolasyona ve yalnızlığa yol açabilir." diye ekledi. Yalnızlığın, kendisiyle birlikte depresif bir süreci tetikleyebileceği konusunda da uyarılarda bulundu.

İş ve İlişki Hayatındaki Olumsuz Etkiler

Seks bağımlılığı yaşayan bireylerin öz saygısında, öz değerinde azalma ve yetersizlik duygularının tetiklendiğine dikkat çeken Hajiyeva, bu durumun sosyal hayatı da olumsuz etkilediğini kaydetti. İş hayatında işlevselliğin azalması nedeniyle bireylerin işlerine odaklanamadıklarını, gerekli sorumlulukları yerine getiremeyerek işten bile atılmalarına neden olabilecek bir sürece girdiğini ifade etti. Ayrıca, bu bağımlılığın romantik ilişkilerdeki güvensizlik ve sadakatsizlik süreçlerini de kötü etkilediğini belirtilerek, bu durumun bireyin yalnızlığına ve sosyal izolasyonuna katkıda bulunduğu vurgulandı.

Korunmasız Cinsel İlişkiler ve Fizyolojik Riskler

Fizyolojik faktörler açısından ise korunmasız cinsel ilişkilerin, seks bağımlılığı olan bireylerde sıklıkla görüldüğünü, bunun da cinsel yolla bulaşan hastalıkların yayılmasını artırdığını söyledi. Dr. Hajiyeva, "Bu yüzden seks bağımlılığını sadece bireysel bir sorun olarak görmek yerine, toplumsal açıdan da dikkat edilmesi gereken bir hastalık olarak algılamak çok önemlidir." açıklamasında bulundu.

Çocuklara Sağlıklı Cinsel Bilgilendirme

Seks bağımlılığına yönelik farkındalık oluşturmak amacıyla önerilerde bulunan Hajiyeva, okullarda sağlıklı cinsel bilgilendirmelere önem verilmesi gerektiğini vurguladı. Sosyal medyanın etkisiyle çocukların uygunsuz cinsel materyallere maruz kaldığını belirtirken, çocuklara sağlıklı bir şekilde cinsel eğitimin verilmesi gerektiğinin altını çizdi. "Cinsellik ve gerçek hayattaki süreçler farklı boyutlarda olduğu için çocukların bu konuda doğru bilgi alması kritik öneme sahip." şeklinde konuştu.