Malatya, dünya kuru kayısı ihtiyacının büyük bir bölümünü karşılayarak önemli bir tarım merkezi olarak biliniyor. Ancak, 2025 yılı itibarıyla Malatya oldukça zorlu bir üretim sezonuyla karşı karşıya bulunuyor. Nisan 2025'te yaşanan zirai don ve soğuk hava dalgası, kayısı ağaçlarını çiçekte yakalayarak ciddi zararlara yol açtı. Bu yıl Malatya'da her yıl ortalama 90-100 bin ton seviyesinde gerçekleşen kuru kayısı üretiminin 5 bin tonu bile bulamayacağı öngörülüyor.
İklim koşullarındaki aşırılıkların tarım sektörünü derinden etkilediği belirtiliyor. Türkiye, 2025 yılına iklim krizinin olumsuz etkilerini tüm şiddetiyle hissederek girdi. Ege İhracatçı Birlikleri Sürdürülebilirlik ve Organik Ürünler Koordinatörü ve Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Mehmet Ali Işık, yaşanan bu süreci değerlendirerek, 40 yılı aşkın süredir kuru meyve ihracatı yaptığını, ilk kez bu kadar geniş çapta ürün kaybına yol açan bir doğal olayla karşılaştığını dile getirdi. Işık, Nisan ayında eksi 17 dereceye kadar düşen sıcaklıkların kayısıdan fındığa, üzümden kiraza kadar birçok üründe tarihi rekolte kayıplarına neden olduğunu ifade etti. Temmuz ayındaki 45 dereceyi bulan sıcaklıkların ise ikinci darbe olarak geldiği vurgulandı.
Işık, bu sezon kuru kayısı üretiminin yok denecek kadar az olduğunu belirterek, üreticilerin bahçelerini ayakta tutabilmek için acil finansal desteğe ihtiyaç duyduğunu ifade etti. Üreticilerin yüzde 50-60 faiz oranlarıyla kredi alarak bahçelerine bakım yapamayacaklarının altını çizen Işık, işletmelerin işçilerini koruyabilmesi ve sabit giderlerini karşılayabilmesi için desteklenmesi gerektiğini vurguladı. Hükümetin bu konuda acil aksiyon alması gerektiğini söyledi.
2024/25 sezonundan devreden yaklaşık 35 bin ton kuru kayısı stoku, yeni sezonda ihracat çarklarının dönmesi için sektörün en büyük dayanağı olacağı açıklanıyor. 2024/25 sezonunda Türkiye, kuru kayısı ihracatını 74.774 ton olarak tamamlayarak 377,4 milyon dolar gelir elde etti. Önceki sezona göre ihracat miktarında yüzde 12 artış görülmesine rağmen döviz getirisinde yüzde 5'lik bir gerileme yaşandı. 2023/24 sezonunda ise 66.178 ton kuru kayısı karşılığında toplam 398 milyon dolar gelir sağlanmıştı.
Türkiye, 2024/25 sezonunda 115 ülkeye kuru kayısı ihraç etti. İhracatın en yüksek gerçekleştiği ilk üç ülke olarak 67,5 milyon dolarla ABD, 30,4 milyon dolarla Fransa ve 25,6 milyon dolarla Almanya öne çıkıyor. A vitamini, potasyum, lif ve antioksidan açısından zengin olan kuru kayısı, sindirim sistemini düzenleyici ve bağışıklık sistemini güçlendirici özellikleriyle küresel pazarda sağlıklı atıştırmalıklar kategorisinde önemli bir yere sahip olmaya devam ediyor.
