Yürümekte, merdiven çıkmakta, oturup kalkmakta zorluk çeken bireyler için bu sorunların temelinde kalça eklemlerinde oluşan problemler yatıyor olabilir. Kalça eklemleri, vücudun en önemli eklemlerinden biri olarak çeşitli nedenlerle hasar görebiliyor. Özellikle kalça eklemlerindeki en yaygın sorunlardan biri, kıkırdakta oluşan kireçlenmedir. Bu durum, eklem çevresinde, özellikle de kasık bölgesinde ağrı ve hareket kısıtlılığı ile kendini gösterir.
Fizik tedavi ve çeşitli destekleyici cihazlarla kalça eklemlerindeki kireçlenmeye karşı tedavi yöntemleri uygulanabilse de, bu yaklaşımlar çoğu zaman yetersiz kalabiliyor. Acıbadem Kartal Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Necdet Sağılam, bu noktada kalça protezi ameliyatlarının gündeme geldiğini ve son yıllarda bu ameliyatların uygun hastalarda başarılı sonuçlar verdiğini vurguluyor. Ancak, yeni nesil protezlerin daha kaliteli malzemelerle üretilmesi, hastaların vücuduyla daha kolay uyum sağlamakta ve yaşam kalitelerini artırmaktadır.
Kalça eklemleri, günlük yaşamda dengede kalmayı sağlamak, yürüyüş esnasında hareket özgürlüğü sunmak ve koşma sırasında ani yüklenmelerin etkisini azaltarak eklemleri korumak gibi kritik işlevlere sahiptir. Bu nedenle, kalça eklemlerinde meydana gelen hastalıklar veya kireçlenmeler, günlük yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Bu sorunlar için ilaç, fizik tedavi ve cerrahi gibi farklı tedavi yöntemleri uygulanmaktadır.
Prof. Dr. Necdet Sağılam, kalça protezi ameliyatına başvurulabilecek sorunları; kalça eklemi kireçlenmesi, doğuştan ya da sonradan oluşan kalça çıkıkları, bazı romatizmal hastalıklar, kalça kırıkları, tümörler, enfeksiyonlar veya avasküler nekroz gibi geri dönme şansı olmayan kıkırdak ve eklem bozulmaları olarak sıralamaktadır.
Hastalar genellikle kalça eklemi hastalıklarında en çok hareket kısıtlılığına yol açan şiddetli ağrılardan şikayet etmektedir. Ağrı, genellikle kasık bölgesinde hissedilir ve bazen dize kadar yayılabilir. Bunun yanı sıra, topallama ve eklemdeki hareket kısıtlılığı, hastaların doktorlara başvurmasına neden olan diğer sorunlardır. Hastalar ağrı ve kısıtlılık şikayetiyle dile getirdikleri cümlelerinde, “Kasığımda ve kalçamda ağrı var. Dizim ağrıyor, yürürken kilitleniyorum. Bazen kalçama bir şey takılıyor, topallıyorum.” ifadelerini sıklıkla kullanmaktadır.
Kalça protezi ameliyatı, kalça ekleminin çıkarılıp yerine yapay bir eklem yerleştirilmesi işlemi olarak tanımlanır. Hangi tür protezin yerleştirileceği ise hastanın durumuna ve ihtiyaçlarına göre değişmektedir. Genç ve kemik kalitesi iyi olan hastalarda, genellikle çimentosuz ve uzun ömürlü protezler tercih edilirken, seramik-polietilen ve seramik-seramik yüzeyli protezler en çok tercih edilen türlerdendir.
Kalça protezi ameliyatı için yaş sınırlaması söz konusu değildir. Prof. Dr. Necdet Sağılam, kalça protezi cerrahisi kararında, hastanın yaşı yerine eklemin durumunun dikkate alındığını belirtmektedir. Genellikle orta ve ileri yaş grubunda daha çok başvuru olsa da, bazı hastalıklarda genç hastalara da kalça protezi ameliyatı yapılabilmektedir.
Son yıllarda, yeni nesil protezler daha kaliteli malzemelerden üretilirken, minimal invaziv, robotik ve navigasyon destekli gibi hassas cerrahi teknikler kullanılmaktadır. Bu gelişmeler, ameliyat sonrası hızlı rehabilitasyon süreçlerini mümkün kılıyor ve hastaların günlük yaşamlarına daha erken dönmelerini sağlıyor. Prof. Dr. Necdet Sağılam, yeni nesil protezlerin ömrünün 30 yıla kadar uzanabileceğini vurgularken, hastanın yaşı, yaşam tarzı, protezin kalitesi ve ameliyat tekniği gibi faktörlerin protez ömrü üzerinde etkili olduğunu ifade etmektedir.
Ameliyat sonrası hastalar, genellikle bir gün içinde ayağa kaldırılmakta ve yürütülmektedir. Genel olarak, ameliyattan bir ay sonra desteksiz yürümeye başlayabilen hastalar, günlük yaşamlarına dönebildiklerini ifade etmektedir. Ameliyat olan hastaların spor yapmalarında bir sakınca görülmemekle birlikte, Ağrı ve ani yüklenmelerden kaçınmak gerektiği uyarısında bulunan Prof. Dr. Necdet Sağılam, ameliyattan altı hafta sonra yüzmekte, bisiklet sürmekte ve hafif egzersizler yapmanın sakıncası olmadığını belirtiyor. Ancak, düşme riski yüksek olan futbol ve basketbol gibi sporlardan kaçınılması gerektiği vurgulanmaktadır.
